Alçak gerilim trafo ve reaktör sektörünün lideri Elektra Elektronik, elektrikli araç ve şarj sistemlerinin yükselişe geçmesiyle reaktörler için yeni bir pazar oluştuğuna dikkat çekti…Bir devreye reaktans sağlayan kondansatör, düşük direnç ve yüksek endüktans bir bobin anlamına gelen reaktörler, birçok sektörde ve uygulamada farklı amaçlar için kullanılabiliyor.

Enerji kalitesi alanında kondansatörleri koruyup harmonikleri filtreleyen reaktörler, endüstri alanında motor sürücüleri ve motorları koruyor. Ayrıca bazı reaktör tiplerini kullanarak uzun iletim hatlarının yan etkilerinden korunmak da mümkün.

Reaktör seçiminde ısıl performansın çok önemli olduğunu ve manyetik doyum noktasının olabildiğince yüksek seçilmesi gerektiğini belirten Elektra Elektronik Ar-Ge Transformatör Müdürü Ender Kasım, uygun seçim yapılamazsa kompanzasyon panosunda kondansatör reaktör uyumsuzluğu olacağını ve sonuç olarak reaktif güç kompanzasyonunun da düzgün yapılamayacağını ifade etti.

Türkiye’deki reaktör sektörünü de değerlendiren Kasım, elektrikli araçlar ve şarj sistemlerinin yükselişte olmasının reaktörler için yeni bir pazar oluşturduğuna dikkat çekti.

Enerji kalitesi alanından endüstri ve üretim alanına kadar çok çeşitli uygulamalarda farklı amaçlar için kullanılabilen endüktans bobinleri olan reaktörler, şebeke kirliliğinin yüksek olduğu yerlerde harmoniklerden etkilenebilecek hassas cihazların zarar görmesinin de önüne geçebiliyor. Dünyada gelişmekte olan ülkelerde reaktör kullanımında artış gözleniyor. Özellikle elektrikli araçların ve bunların şarj sistemlerinin yükselişte olması reaktörler için tüm dünyada ve Türkiye’de yeni bir pazar oluşturmuş durumda.

Harmonik kaynaklı problemlerin önüne geçiyor

Şebeke kirliliğinin yüksek olduğu madencilik, metal, ergitme ocakları ve tekstil üretimi yapan tesislerde kullanılan makinaların elektriksel kirlilik anlamına gelen harmonikleri yükseltmeye yatkın olabildiğini belirten Elektra Elektronik Ar-Ge Transformatör Müdürü Ender Kasım, “Bu sektörlerde harmonikleri ortaya çıkaracak yükler oldukça fazla oluyor.

Doğru ölçüm yapılıp doğru reaktörler kullanıldığı takdirde ise uluslararası standartlarda (IEEE-519) zararsız seviyelerde harmonikler standartların altına inmiş oluyor. Böylece harmonik kaynaklı problemler de önlenebiliyor. Amacımız tesislerde bu standardın altını yakalamak. Tesislerde standardı yakalayınca zamansız duruşların gerçekleşme ihtimali azalıyor, verimlilik artıyor, güç kalitesi ile gerilim ve akım dalga şekli iyileştiriliyor. Sonucunda totalde güç kalitesi de optimum düzeye geliyor” açıklamasında bulundu.

Isıl performans ve manyetik doyum noktasına dikkat

Proje ve kullanım alanına uygun reaktör seçimi yapılırken ısıl performansın önemine değinen ve manyetik doyum noktasının olabildiğince yüksek seçilmesi gerektiğini belirten Kasım, sözlerine şöyle devam etti; “Enerji kalitesi uygulamalarında kullanılan reaktörler sürekli olarak tam yükte çalışan reaktörlerdir.

Bu ürünlerin ısıl performansları büyük önem taşır. Sürekli devrede kaldıklarından dolayı kayıplarını düşük seçmek uzun vadede kendilerini amorti etmelerini sağlar. Ayrıca reaktörlerin manyetik doyum noktaları da olabildiği kadar yüksek seçilmeli. Her tesisin yükleri ve yük karakteristiği birbirinden farklı olduğu için harmonik yüzde değerleri de değişiyor. Bu harmoniklerin ölçülerek analiz edilmesi ve ardından uygun filtreleme oranlı reaktör seçilmesi gerekiyor.

Bu sayede doğru filtreleme yapılarak optimum çözüm sağlanmış oluyor. Tesisin THDV ve THDI değerlerini ölçmek ve ona göre reaktör uygulaması yapmak da önem arz ediyor. Uygun seçim yapılamazsa kompanzasyon panosunda kondansatör reaktör uyumsuzluğu olacağı için kompanzasyon panosu uygun çalışamaz. Dolayısıyla, reaktif güç kompanzasyonu da düzgün yapılamaz.”

Ürettiği reaktörler önemli projelerde kullanılıyorÜretim kapasitesi, çalışan sayısı ve ihracat oranı açısından Türkiye’de alçak gerilim trafo ve reaktör sektörünün lider firması konumunda olan Elektra Elektronik; harmonik filtre, şönt, hat ve motor sürücü çıkış reaktörleri üretimi gerçekleştiriyor. 2021 yılında bu reaktör çeşitlerinin orta gerilim versiyonları üzerine çalışacaklarını ifade eden Kasım,“ Rakipsiz tasarım kabiliyetimiz ve geniş saha tecrübemiz ile müşterilerimize en uygun reaktörü tasarlayabiliyor, üretim tekniğimiz ve hassas ölçüm sistemlerimiz ile de tasarladığımız reaktörü en optimum şekilde üretebiliyoruz. 

Kompanzasyon sistemlerinde kullanılan harmonik filtre reaktörlerimiz en çok sattığımız reaktör tipi. Teknolojinin gelişimiyle yarı-iletken kullanımı artıyor, bunların oluşturduğu yan etkilere yani harmoniklere karşı koruma sağlayan reaktörlere ihtiyaç da yükseliyor. 

Ürettiğimiz reaktörler ülkemizdeki büyük hastanelerde ve Galataport gibi önemli projelerde kullanılıyor. İhracatımızda ise harmonik filtre reaktörlerinin payı daha fazla. Önümüzdeki senelerde yükselişte olacak elektrikli araç sektörü nedeniyle sürücü giriş çıkış reaktörlerinde de ciddi artış bekliyoruz” diyerek sözlerini tamamladı.